Venöz yetmezlik bacaklarinda yakinmalari olan kisilerin doktorlara müracaatlarinda sikça duyduklari bir tanidir. Ancak bu taninin tam olarak ne ifade ettigi çogu zaman hasta tarafindan anlasilamiyor. Bu yazimizda toplumda en sik görülen dolasim sorunu olan Venöz yetmezlik konusundan bilgiler bulacaksiniz.
Bildiginiz üzere kan dolasim sistemi kalp pompasinin baglantili oldugu atardamarlar ve toplardamarlardan olusur. Kalbin pompalama etkisi atardamar dolasimini olustururken; toplardamarlar içindeki kirli kan bu pompanin etkisi ile degil; gögüs boslugumuzda bulunan negatif basincin emme etkisi ile hareket eder. Yani yerçekimine karsi kirli kani yukariya kalbe tasiyan toplardamarlar içlerinde düsük akimli, pasif bir kan akimi barindirirlar. Bu akimin saglikli olarak devam ettirilmesi özellikle bacaklarda biriken yüksek hacimli kirli kanin vücudun yukari kesimlerine tasinmasini gerektirdiginden zor bir istir. Herhangi bir sebebe bagli olarak, toplardamarlarin bahsettigimiz bu vazifelerini tam olarak yerine getirememelerine Venöz yetmezlik (toplardamar tembelligi) adi verilir.
Bacaklarimizda yer alan toplardamarlar derinde bulunan ve yüzeyel yerlesimli olan 2 ayri sistemden olusurlar. Çalisma prensipleri birbirine yakin olan bu iki sistem içinde de venöz yetmezlik olabilir. Ancak bunlarin hastalarda yarattigi etkiler ve tedavi yaklasimlari farkli farklidir.
Neden Olur?
Bacak toplardamarlari içinde bulunan çok sayida kapakçigin iyi çalismamasi venöz yetmezligin ana nedenidir. Geçirilen toplardamar hastaliklari, asiri kilo, ayakta çalismak, hareketsiz kalmak, genetik yatkinlik gibi etkenler bu kapakçiklarda deformasyonlara yol açarak venöz yetmezlige neden olurlar. Farkli derecelerde siniflandirilan venöz yetmezlik eriskin nüfusun hemen hemen yarisinda bulunmaktadir.
Belirtileri Nedir?
Yüzeyel venöz sistemde bulunan yetmezlik zaman içinde bacakta biriken kirli kan nednei ile toplardamarlarinin genislemesine ve kivrintili hal almasina, yani varislere neden olur. Örümcek agi seklinde kilcal varislerden, damar kordonlari halinde büyük trunkal varislere kadar farkli çap ve yerlesimlerde bacakta varisler olusabilir. Genellikle kozmetik sorunlar ön planladadir.
Derin damarlarda yer alan venöz yetmezlik ise kas gruplari arasinda yer alan damarlarda oldugundan bacakta sisme, agri, deri renginde lekelenme, kramplar, bacakta yorgunluk hissi gibi semptomlara yol açarlar. Yetmezligin derecesi ve süresine bagli olarak bu hastalarda iyilesmeyen bacak yaralari gibi ciddi sorunlar da olusabilmektedir.
Nasil Anlariz?
Venöz yetmezlik hastalarinda beklenen kramp, uyusma, agri gibi sikayetler bel fitigi, kas hastaliklari, kemik erimesi, romatizmal hastaliklar ile de karisabilmektedir. Bu nedenle bu sikayetlere sahip hastalarin önce Kalp Damar Cerrahisi uzmanlarinca muayenelerinin yapilmasi gerekmektedir. Ardindan ultrason ile yapilan renkli doppler incelemesi hizli, acisiz ve ucuz bir yöntem olmasinin yani sira venöz yetmezlik için tanida yeterli olmaktadir.
Tedavi edilebilir mi?
Venöz yetmezlik büyük oranda tedavi edilebilir; ama en önemlisi komplikasyonlari önlenebilir bir hastaliktir. Yüzeyel venöz yetmezlik hastalari klasik ameliyat veya ameliyatsiz yöntemler olarak sunulan laser, radyofrekans, köpük veya yapistirma metotlari ile tedavi edilebilmektedir. Hangi metotun hastaya uygun oldugu muayene doppler sonucu ve hasta tercihine göre belirklenmektedir.
Derin venöz yetmezlik hastalarinda pihtili durumlarda toplardamar stentleri, erken vakalarda pihti eritme tedavileri uygulanabilmektedir. Geç dönem hastalarda ise palyatif tedaviler ev kapak onarim tedavileri seçilmis hastalarda yapilabilmektedir.